Ek's 'n Boer in beton,
Soos Oom Paul op ou Kerkplein.
Niemand weet van my pyn,
Want dit is goed vermom.
Ek's 'n Boer in Beton...

- André Letoit

  14/03/2006

Ten geleide

In Zuid-Afrika wordt die bijzondere taal, het Afrikaans, steeds verder teruggedrongen door een regering die meer geeft om het consolideren van de eigen machtspositie dan om het landsbelang en de naleving van de eigen belofte om van het multi-etnische Zuid-Afrika een vredig, stabiel en veeltalig land te maken. Niet alleen de Afrikaanse taal maar ook de Afrikaanstaligen worden steeds verder weggedrukt. Het Afrikaans maakt een onvervreemdbaar deel uit van de Zuid-Afrikaanse cultuur, maar de pesterijen en van haat vervulde uitspraken van diverse regerings- en bestuurskopstukken doen anders vermoeden. De sprekers van het Afrikaans zijn doorgaans blank en gekleurd (laatstgenoemden voortkomend uit zeventiende- en achttiende-eeuwse verbintenissen tussen blanken en slaven), en beschikken over een enorme kennis van en ervaring met het draaiende houden en naar westerse inzichten ontwikkelen van dit immense land. Over de vraag of men een Afrikaans land zou moeten verwesteren kun je redelijkerwijs van mening verschillen, maar aangezien de huidige regering zich dat in ieder geval ten doel stelt, mag je ervan uitgaan dat de ondervindingkennis van de taaie, zeer intelligente Afrikaners hierbij onmisbaar is.

De Afrikaner wordt tot overtollig mens gemaakt

Vreemd genoeg probeert de regering de Afrikaner tot een overtollig mens te maken. Een zeer kwalijke ontwikkeling, maar zeer begrijpelijk in een land met een ongedurige, hedonistische en deels premoderne massa die in toom gehouden moet worden volgens de absurde egalitaire wetten van de parlementaire democratie. Maar het kwalijkste is dat de bijzondere, aan ons Nederlands verwante taal Afrikaans er sterk aan prestige verloren heeft, dat ze gestigmatiseerd wordt en allerwegen weggewerkt en gediscrimineerd wordt ten gunste van het Engels. In augustus en september 2005 heb ik sinds 1998 Zuid-Afrika weer bezocht, om bij de Rhodes Universiteit in Grahamstad voor mijn opleiding informatie over het Zuid-Afrikaans Engels te verzamelen. Het land is sterk veranderd sinds 1998. Natuurlijk, je leest wel eens wat, en je krijgt e-mails van bezorgde Afrikaanssprekenden. Maar nu voelde ik de sfeer en voelde ik de bezorgdheid van nabij. Overal, in de meest liberale en onbevooroordeelde Zuid-Afrikaanse kringen waren de verzuchtingen van blank én zwart niet van de lucht. Het lijkt erop dat het pluriforme land langzaam maar zeker ten ondergaat aan massademocratie en politiek. Alle misstanden in het land zijn natuurlijk de schuld van de blanken, als we het ANC mogen geloven.

Het leeuwendeel van de wetenschappelijke, economische en medische verdiensten rust nog steeds op de schouders van Afrikaners. Stapt u eens een willekeurig ziekenhuis zoals het Tygerberghospitaal in Kaapstad binnen, en kijk naar de namen der chirurgen; u zult er 90% Afrikanernamen lezen: Du Toit, Botha, Du Plessis, Van Vollenhoven, Prinsloo, Van der Merwe, Bruwer, Conradie, Scholtz, Uys, enz. Dit is toe te schrijven aan het talent van dit volk en niet aan rassenbevoordeling in het verleden, want anders zou men ook veel Engelse namen tegenkomen. Maar de Afrikaners zijn blank, en zulk een blanke oververtegenwoordiging in een maatschappelijk segment is de regering een doorn in het oog. Men kan echter niet om deze mensen heen, en omdat ze van vitaal belang zijn, worden ze gedoogd.

Hun bewegingsvrijheid is echter beperkt: de kans is zeer klein dat het land een tweede 'dokter Barnard' (de zeer energieke, excentrieke en geniale Afrikaner hartchirurg die in 1967 als eerste ter wereld een geslaagde harttransplantatie uitvoerde) zal voortbrengen.

Met de huidige hang naar middelmatigheid is de kans zeer klein dat het land nog een genie als hartchirurg Christiaan Barnard een kans zou geven

Immers, in veel ziekenhuizen worden laboratoria en onderzoeksafdelingen opgeschort omdat het doorgaans ongeïnformeerde en eerder op onmiddellijke hulp en op onmiddellijke bevrediging van behoeften ingestelde electoraat niet begrijpt wat die vaak blanke mensen in witte jassen uitvoeren. De regering pikt dit op en vervangt het 'witte-jassenwerk' met pleister- en verbanddiensten. Pleister- en verbanddiensten voeren immers gemakkelijker herkenbare werkzaamheden uit, om maar over de herkenbaarheid van - en vertrouwdheid met - de veranderde etnische samenstelling van de nieuwe diensten te zwijgen. Duizenden hoogopgeleide onderzoekers zitten nu thuis. Zoals u ziet, het racisme is springlevend in Zuid-Afrika, maar dan omgekeerd. Des mensen aard kennende, zal racisme nooit uit Zuid-Afrika verdwijnen. Dat is het lot van multi-etnische landen waar men verondersteld wordt met en door elkaar te leven.

Hoe vaak heb ik in academies en staatsinstellingen de meest begaafde en onderlegde Afrikaners niet over de achterstelling horen klagen, terwijl zij al pratende hun stemgeluid matigen en behoedzaam om zich heen kijken om te zien of niemand hen hoort. Ze voelen zich ongewild en vreemdeling in eigen land. De universiteiten die de Afrikaanse taal als medium hadden, blonken altijd uit in hoge onderwijskwaliteit. U voelt het al: die bestaan niet meer. Niet lang geleden zijn alle Afrikaanse universiteiten opgeheven omdat de universiteiten opengesteld moeten zijn voor allen. Het studentenpubliek zou anders te exclusief blijven: iedereen is gelijk, is het adagium, en als er studenten (lees: zwarten) willen studeren die geen Afrikaans (lees: de 'blanke' taal) begrijpen, dan moet je daarvoor je voer- en onderwijstaal aanpassen.

"Kennelijk houdt het gelijkheidsstreven een radicale afschaffing van culturele en intellectuele diversiteit in"

Kennelijk houdt gelijkheidsstreven een radicale afschaffing van intellectuele en culturele diversiteit in.

Het gevolg is dat de Afrikaanse taal voor de toekomstige generaties een academische basis zal moeten missen en dat deze taal zal vervallen tot huis-tuin-en-keukentaal, mits men hier niets tegen onderneemt. Ook Afrikaanstalige lagere scholen worden verder onder druk gezet om hun taalbeleid te wijzigen, en dus de identiteit op te geven. U ziet, kleur speelt nog steeds een rol, en de kostbare Afrikaanse taal lijdt eronder. Er is nog één voormalige Afrikaanse universiteit die een zekere mate van taaldiversiteit in stand heeft weten te houden: de Universiteit van Stellenbosch. Maar ook nu, anno 2006, wordt die taaldiversiteit - de laatste strohalm, want niemand durft het meer te hebben over een exclusief Afrikaanstalige universiteit - om zeep geholpen door de egalitaire regeringsdruk. De massa regeert en de massa heeft altijd gelijk. Dat is nu democratie in zo'n pluriform land. Zeer conservatieve cultuurrelativisten zullen zeggen dat een filantropisch systeem als democratie maar beter niet overal ter wereld moet worden ingevoerd.

De Afrikaners zijn voornamelijk nakomelingen van boeren, die in het begin van de de twintigste eeuw het boerenbedrijf hunner voorvaderen voortzetten of de plaas (boerderij) verlieten om zich in de wetenschap, het landsbestuur, het leger of de politie te bekwamen. Breng eens een bezoek aan het Staatsargief in Kaapstad en u zult in de kerk- en familieboeken en in de notariële akten in dorpsregisters diezelfde, voorouderlijke, familienamen van de latere staatslieden, academici, denkers en wegbereiders tegenkomen: Botha, Van Onselen, Van Tonder, Van der Merwe, Cloete, Van Jaarsveld, Du Plessis, Du Toit, De Klerk, Hauptfleisch, enzovoorts.

Het is fascinerend hoeveel sluimerend talent er generatieslang was voortgebracht in de opstallen van de reusachtige, afgelegen omheinde boerderijen in de halfwoestijn, in de bergen en op de savanne

U zult beseffen dat het uitermate creatieve boerenverstand van deze achttiende- en negentiende-eeuwse agrariërs grootse dingen voortgebracht heeft. Het waren eenvoudige maar schrandere mensen met dikwijls slechts één boek in hun bezit: de Statenbijbel. Het is fascinerend te weten hoe veel sluimerend talent er generatieslang werd voortgebracht in de opstallen van de reusachtige, afgelegen omheinde boerenbedrijven in de halfwoestijn, in de bergen en op de savanne. Dit talent, gecombineerd met oude Europese Laaglandse degelijkheid, nuchterheid, eenvoud, liefde voor de eigen geboortegrond, sterke gemeenschapszin van vóór de Verlichting (opmerkelijk genoeg zonder aristocratie en met Gereformeerd gelijkheidsdenken), maakte de Afrikaner tot de drijvende kracht achter menig Zuid-Afrikaans district.

Zo is het op alle vlakken in Zuid-Afrika: de oude kennis, arbeidsmoraal, taaiheid, spaarzaamheid, vooruitziendheid en integriteit van de Afrikaners houden het land (nog) draaiende. Het moreel van de meeste Bantoe-Afrikanen is echter duidelijk van een ander slag, uitzonderingen daargelaten. Ik wil hier niet stellen dat de Afrikanermoraal en -cultuur objectief beter is dan die van de Moentoe. (Let wel: "Moentoe" is de enkelvoudsvorm en "Bantoe" is de meervoudsvorm van het woord waamee de zwarte bevolking van Zuid-Afrika aangeduid wordt.) Binnen de traditionele stamverbanden met het Zuid-Afrikaanse klimaat en geofysieke toestand komt de Moentoe-aard prima tot z'n recht. De Moentoe is óók een Afrika-gebonden mens en heeft historisch gezien net zo veel recht op het land als de Afrikaners. Maar ervan uitgaand dat we - het voornemen der regering indachtig - van Zuid-Afrika een modern en goed presterend land willen maken, zou je toch eerder moeten kiezen voor bovengenoemde duurzame kwaliteiten van de Boer, en niet voor die van de grotendeels ontstamde Moentoe. Gemakszucht, vriendjespolitiek, kortzichtigheid, een mentaliteit van 'leven van dag tot dag' en corruptie vieren hoogtij, daar waar Afrikaners het veld moesten ruimen.

Het wegwerken van Afrikaners gebeurt in het kader van 'regstellende aksie'. Deze term is een leenvertaling van het Engelse equivalent affirmative action en duidt op de reeds meer dan tien jaren durende, te ver doorgeschoten vorm van 'positieve discriminatie'. Eigenlijk is deze verloedering ook van toepassing op de regering. Met de handel in Zuid-Afrika zit het wel goed, wat dat betreft heeft het neoliberalisme er z'n werk gedaan. Maar dat zegt weinig over de duurzaamheid en over de instituties des lands. Die brokkelen af, hedonisme grijpt om zich heen (ook dat zegt genoeg over het er goed postgevatte neoliberalisme) doch 'blanke' bedrijven en ondernemers die zich het hoofd boven water willen houden worden tot sluiting gedwongen omdat ze niet aan de etnische quota in het kader van de regstellende aksie voldoen. Werknemers die niet meedoen aan massale stakingen, worden geïntimideerd, en de baas wordt bedreigd met brandstichting van have en goed. De ver-Derde-Wereldlijking wordt tot plicht verheven (in een latere tekst zal ik eens nader ingaan op wat ik met 'Derde Wereld' [let wel: dit is niet hetzelfde als de valse term 'ontwikkelingslanden'!] bedoel).

Tot op de dag van vandaag wordt er door zwarte vakbonden en door regeringsbonzen en lieden van de corrupte en zich in rijkdom zwelgende ANC 'Jeugd' Liga nog steeds opgeroepen tot excuses van de kant van blanke mensen. Dit excuus is al vaak gedaan, en wordt ook tot in het extreme beleden door de regstellende aksie, maar aangezien de eis tot excuus ook anno 2006 nog steeds letterlijk opklinkt, krijgen we nu met de absurde situatie te maken dat afgestudeerde Afrikaners zich moeten verontschuldigen voor wat hun voorouders hebben gedaan en hoe dezen hebben genoten van blanke bevoordeling in de arbeidsmarkt. Maar hoe kun je je verontschuldigingen aanbieden voor iets dat je niet hebt gedaan of waar je niet schuldig aan bent? De mensen die nu jonger dan 35 zijn hebben nooit een andere regering dan deze gekend. Hoe lang moeten de jonge Afrikaners nog hun excuses aanbieden? Hoe lang moeten we nog bedelende blanke, werkgrage en bekwame jongeren op de straten van de steden zien?

Als je als blanke hier tegen ingaat, maak je je schuldig aan politiek incorrect gedrag, en dat is een onvergeeflijke daad als je lid bent van het Tätervolk. In Europa zijn we een beetje teruggekomen van political correctness; in Zuid-Afrika heeft men het net ontdekt. De regstellende aksie maakt dat er overal met spoed zwarte mensen móeten worden aangenomen. Kennis en moed worden verruild voor middelmatigheid en genotszucht. Dit maakt de op consumptie beluste massa nog ongeduriger. De regering staat voor een steeds zwaardere taak, naar mate zij tracht te benadrukken dat het vooruitgangsdenken hetzelfde is als materialisme en geld. Deze onhoudbare situatie heeft echter tot gevolg dat alle druk op de schouders van de blanken terecht komt. De blanke Afrikaner en de Afrikaanse taal fungeren uiteindelijk als zondebok. Boeren moeten hun landerijen af, bedrijven en staatsinstellingen moeten aan etnische quota voldoen. Het maakt dan niet uit of de nieuwe, door positieve discriminatie in het zadel geholpen werknemers geschoold zijn in wat ze gaan doen, of dat ze er affiniteit mee hebben.

"What's this Vock?"

Zo verzuchtte de archivaris van een vermaard geschiedkundig museum tegen mij dat zijn werknemers (die er een jaar eerder, na een hoge opleiding, kwamen werken) zich afvroegen: "What is this 'Vock'?". Ze bedoelden de V.O.C., terwijl ze al geruime tijd werkten voor zijn instituut, dat de geschiedenis van Zuid-Afrika bestudeert en de in geurig leder gebonden codices en 'Daghregisters' van de Vereenigde Oostindische Compagnie koestert als schatten. Let wel: de V.O.C. is het begin van de Zuid-Afrikaanse westerse geschiedenis. De V.O.C. is een elementair onderdeel van 's lands geschiedenis.

De meeste V.O.C.-monumenten worden gelukkig goed onderhouden. Het toerisme speelt dan ook een belangrijke rol in Zuid-Afrika. De bakermat van de Europese geschiedenis van Zuid-Afrika, Die Kasteel in Kaapstad, staat er mooi bij maar de statige gebouwen aan de Heerengracht staan te verkommeren terwijl het straatbeeld met z'n losse stalletjes, bedelaars, dieven en overvallers doen denken aan een no-go-area.

Deze verdwazing en deprimerende verloedering zijn natuurlijk het topje van die gigantische ijsberg die regstellende aksie en egalitarisme heet. Maar laten we ons nu beperken tot de in heftigheid toegenomen aanval op het Afrikaans, onze dochtertaal. Het is vreemd dat er binnen nationaalgezinde en conservatieve kringen in Nederland en België zo weinig belangstelling is voor de toestand waarin het Afrikaans zich thans bevindt. Vroeger dweepten Nederlandse en Vlaamse nationalisten bijna met de Afrikaners. Kennelijk is de uitdaging niet meer zo groot om voor Zuid-Afrika in actie te komen.

Dan Roodt, een kampvechter voor het Afrikaans, in Pretoria

Je zou bijna denken dat het hun in de jaren tachtig eerder om een soort dilettantistische, schimmige sympathie voor de apartheid te doen was dan om solidariteit met de Afrikaanssprekenden. Maar juist nú is het belangrijk dat we ons broedervolk helpen. De taalkampvechter Dan Roodt van de actiegroep PRAAG heeft gezegd dat 2006 een beslissend jaar zal zijn. De strijd tegen het Afrikaans kan namelijk alleen slagen als de Afrikaanstaligen alle moed verliezen. De Britse achttiende-eeuwse filosoof Edmund Burke zei: "Het enige dat nodig is voor het kwaad om te zegevieren is dat goede mensen niets doen." De Afrikaners zijn nu al het vechten moe... Er is geen tijd te verliezen!

De taal en cultuur van de Afrikaner onderdrukker uit de twintigste eeuw wordt door de nieuwe bedeling nog steeds als symbool voor alle kwaad voorgesteld. Ook dorpen en steden met 'blanke' namen worden herdoopt om "de herinnering aan de apartheid weg te wissen". In 2005 werd besloten de naam van de trotse hoofdstad Pretoria tot Tshwane om te dopen, Pietersburg werd in 2004 Polokwane, Grahamstown werd in 2005 Makana, Transvaal is veel eerder versnipperd tot Gauteng, Mpumalanga en Limpopo, enzovoorts, enzovoorts.

De gemeente Pretoria heet tegenwoordig Tshwane. Over de naam Pretoria sprak burgemeester Vader Smangaliso Mkhatshwa in 2004: "De naam Pretoria vind ik afstotelijk". Men kan zich gelukkig prijzen met zo'n burgemeester. Maar de nieuwe naam Tshwane is uit de lucht gegrepen. De officiële verklaring luidt dat er een voorman was met die naam, die tevens "wij zijn hetzelfde" zou betekenen.

"De naam Pretoria vind ik afstotelijk" - Burgemeester Vader Smangaliso Mkhatshwa

Komt dat even goed uit. De Zuid-Afrikaanse staatsomroep SABC (SAUK) voert een soortgelijke slagkreet: "Simunye! We are one!"

Hoe een plaatsnaam gebruikt wordt voor het ontwikkelen van de ideale mythe voor een door gelijkheidsdenken bevangen regering... Onderzoek wijst echter uit dat er reden is te twijfelen aan de juistheid van het toponiem Tshwane.

Over deze naam voor Pretoria doen veel verschillende verhalen de ronde: de ene bestuurder zegt dat er een gebied noordelijk van Pretoria lag dat Tshwane heette, de andere bestuurder zegt dat het de Bantoenaam was voor de Apiesrivier - die door Pretoria stroomt - en weer anderen zeggen dat het een benaming was voor een regendans. Wat je ook vaak hoort is dat het de oude naam van de leegte (vallei) is waarin de stad gebouwd werd, maar die bewering is historisch onhoudbaar.

De officiële reden voor de naamverandering is in ieder geval de hierboven genoemde bewering, dat het de naam van een oud een Ndebele-koning zou zijn. Hij zou de zoon zijn geweest van koning Musi. Maar er heeft hoogstwaarschijnlijk nooit een stamhoofd of koning met de naam Tshwane bestaan. En de door sommigen aangevoerde Ndebele-oorsprong voor het woord tshwane is ook onhoudbaar, omdat het een SeTswana-woord is (SeTswana is, net als Ndebele, de taal van een ander Bantoevolk). Er is in het verleden een genealogie voor de juistheid van deze naam aangevoerd, maar deze is al in de jaren veertig van de vorige eeuw door de ethnoloog Van Warmelo weerlegd en deze weerlegging is onlangs herbevestigd.

Het aannemelijkst is dat de naam Tshwane afstamt van het SeTswana-woord voor 'zwarte koe': tshwana, verbogen tot tshwane, dat op zijn beurt weer via offerandepraktijken als aanduiding gebruikt werd voor regenmakerrituelen, aldus professor N.J. Louwrens van de Universiteit van Suid-Afrika, die hiernaar onderzoek gedaan heeft. Een koe van het tshwane-ras werd dan geofferd om de weergoden gunstig te stemmen en het offeren zelf met rituelen eromheen kregen de naam van de zwarte koe. En op zijn beurt werd de ermee geassocieerde Apiesrivier weer naar het ritueel vernoemd. Ook prof. Alan Marais had dit reeds in de jaren '30 van de vorige eeuw aangetoond.

Wat blijft er over van de betekenis "Wij zijn hetzelfde", die aan het woord Tshwane wordt toegedicht? Niets. Het Ndebele-werkwoord 'Tswa-ná', dat inderdaad "hetzelfde zijn" betekent, houdt hoegenaamd geen etymologisch verband met de oude naam van de Apiesrivier, dus ook op taalkundig gebied is de stadsnaam met diens betekenis volledig verzonnen. We hebben hier te maken met pure, antihistorische propaganda.

Het absurde is nu dat er dit jaar (2006) een standbeeld in Pretoria wordt opgericht van deze fictieve hoofdman 'Tshwane'. Sterker nog; het zou de plaats moeten innemen van de Transvaalse president Paul Kruger op Kerkplein. Het heeft er alles van dat dit een langlopend, zwaar gefingeerd misverstand is, dat verheven wordt tot een opsteker voor een nieuwe identiteit, teneinde de Afrikanercultuur uit het straatbeeld te bannen.

De van stal gehaalde hoofdman Tshwane heeft nooit bestaan. De natiebouwers zouden nader aan de waarheid handelen indien er een standbeeld van een zwarte koe op Kerkplein in Pretoria zou verrijzen

Nu we van professor N.J. Louwrens en diens academische voorgangers weten dat de naam van de rivier en van het ritueel vernoemd zijn naar een ras van de zwarte koeien, zou men nader aan de waarheid handelen indien er een standbeeld van een koe op Kerkplein zou verrijzen, om de nieuwe naam Tshwane enigszins te personifiëren.

De Bantoes hebben niet de stad gesticht, maar de Boeren waren dat, die haar vernoemden naar Andries Pretorius. Overigens zien de huidige koningen van het Ndebele-volk ook niets in de nieuwe naam. Zij hebben persberichten uitgevaardigd waarin ze openlijk de voorkeur geven aan de Afrikaanse naam Pretoria. Er is zelfs een televisieactie van enkele energieke Afrikaner zangers geweest om de naam Pretoria te behouden. Het ziet ernaar uit dat alles gewoon doorgaat, omdat de naam Pretoria volgens het stadsbestuur aan de apartheid zou herinneren. Zo ziet u: om een prille natie een nieuwe identiteit te verlenen mag je best een mythe verzinnen.