Dankzij Donald Trump komt er een einde aan de Amerikaanse bemoeienis met Europa. Dit heeft grote gevolgen voor de vrijheid van Europa, vooral als het gaat om de manier waarop de EU met Rusland zal moeten omgaan, de manier waarop ons werelddeel zijn identiteit zal beschouwen en welke Europese normen en waarden nog bruikbaar zijn. Er breken wat dat betreft louterende en uiteindelijk betere tijden aan voor Europa.


Een kwalijke geopolitieke situatie

In de jaren rond het het uiteenvallen van de Sovjet-Unie en de oprichting van de Russische Federatie in 1991 leek er sprake van een toenadering tussen Rusland en de EG – later de EU. De NAVO, waar de EG/EU bij aangesloten was, had echter een nieuwe bestaansreden en derhalve een vijand nodig: Rusland. Tegelijkertijd wou de NAVO haar handen vrij hebben om ten koste van het verzwakte Rusland haar macht uit te breiden. Deze machtsuitbreiding ging echter geheel in tegen de afspraken van 10 februari 1990. Op die dag zegden de Duitse minister van Buitenlandse Zaken Genscher en zijn Amerikaanse collega James Baker immers namens de NAVO Sovjet-collega's Shevardnadze en Gorbatsjov toe dat de NAVO zich niet oostwaarts zou uitbreiden. Sindsdien is het dan ook niet Rusland dat westwaarts getrokken is, maar is het de door de VS gedomineerde NAVO die meer dan 700 kilometer oostwaarts, richting Moskou getrokken is. Dat is vragen om moeilijkheden, want Rusland heeft vaak aangegeven dat zij dit oprukken van de NAVO als een existentiële bedreiging beschouwt.


Geostrategische verwijdering

De ‘nieuwe’ bestaansreden van de NAVO en de macht van de Verenigde Staten in het hart van Europa werden

De door de Verenigde Staten beheerste NAVO had een nieuwe bestaansreden en derhalve een vijand nodig: Rusland.

geostrategisch omkleed. Elke poging van Rusland om in antwoord op het gedrag van de NAVO zijn geopolitieke invloedssfeer te behouden en – later – deze enigszins te herstellen, viel bij de NAVO op dovemansoren.

En dan te bedenken dat de Russen hieraan voorafgaand een pro-Europese en pro-NAVO-koers voeren. Zo leek het Sovjet-president Gorbatsjov in 1990 nog wenselijk dat de toenmalige Sovjet-Unie, als deel van het "Europese Huis", tot de NAVO zou toetreden. De Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken, Baker, vond NAVO-toetreding echter geen goed idee. En de huidige Russische president Vladimir Poetin begon in de jaren negentig zijn politieke carrière bij een Sint-Petersburgs gezelschap dat opriep tot hechte samenwerking met de EU en dus met de NAVO. Poetins pro-Europese optimisme werd gaandeweg afgestraft door een onwillige NAVO, die meer heil zag in een oorlogshouding.

Rusland, bedreven en doeltreffend in de strijd tegen moslimterroristen in de eigen regio, zou zich later nog opwerpen als NAVO’s hechte bondgenoot tegen het islamterrorisme. Maar ook die Russische toenaderingspoging werd door de verdragsorganisatie met afstandelijkheid beantwoord. Het Westen en het neoliberalisme hadden namelijk de Koude Oorlog gewonnen en de 'Nieuwe Wereldorde' diende zich aan, aldus de Amerikaanse president George Bush sr. in 1991. Rusland had zich daarnaar te voegen, en de EU volgde dit arrogante, door de 'overwinning' verblinde beleid. Rusland zag zichzelf echter, terecht, als regionale grootmacht en zou zich nooit de rol van verliezer aanmeten.


Ideologische verwijdering en omsingeling

De 'overwinning' van het Westen werd ook ideologisch en financieel omkleed. Zo vloeiden er miljoenen dollars aan westers geld naar Oost-Europese en Russische ideële organisaties die er Westerse, neoliberale waarden en normen propageerden. De EU deed daar weer aan mee.

Aan de westkant van Europa, in de EU, werd er met behulp van desinformatie – 'strategische communicatie' heet zoiets in NAVO-jargon – vanuit de media en door bewindslieden jarenlang een anti-Russische cultuur gekweekt waarin Rusland eerst werd voorgesteld als ver, raar, homofoob, conservatief, nationalistisch en rancuneus gevaar voor de Westerse normen en waarden, om het later voor te stellen als ondoorgrondelijke, onvoorspelbare bedreiging voor de wereldvrede – lees: voor de neoliberale 'Nieuwe Wereldorde'.

De VS paaiden (met geld) of elimineerden (onzachtzinnig in NAVO-verband) intussen de regeringen van landen die pro-Russisch waren of die binnen de Russische invloedssfeer lagen, om er vervolgens militaire NAVO-bases (en centrale banken en westerse bedrijven) te planten. Het pro-Russische Syrië zou het nieuwste wapenfeit op de lange lijst van gedestabiliseerde en/of te gronde gerichte soevereine landen met een nieuwe pro-Amerikaanse regering (en met een centrale bank met westerse bedrijven) zijn.

Echter, in het geval van Syrië werd 'regime change' verijdeld dankzij noodgedwongen militaire samenwerking met Rusland. De Syrische puinhopen – die de VS, Turkije, oliestaten en Westerse landen hadden veroorzaakt door tegen de zin van Rusland de Syrische rebellen (gewapende islamfanatici incluis) te steunen en islamistische al-Nusra-strijders via Turkije Syrië binnen te laten – kon de NAVO niet meer in haar eentje oplossen. Europa kampt nu met een door deze escalatie ontketende Syrische immigratiecrisis die zijn weerga niet kent. Maar de EU bleef en blijft de VS getrouw.


Het Westen drijft Rusland in het nauw en Oekraïne is de dupe

Door Rusland categorisch af te drijven en militair te omsingelen hebben de VS, de NAVO en nota bene de Europese Unie Europa moedwillig in tweeën gebroken. De situatie verergert zich tot de dag van vandaag, sinds in 2008 de VS er bij de NAVO op hadden aangedrongen Georgië en Oekraïne tot NAVO-leden te maken. Rusland heeft zich heel consequent verzet tegen deze laatste aantasting van de Russische veiligheidszone en herhaaldelijk waarschuwingen uitgestuurd naar de NAVO en vooral de VS.

“Door Rusland categorisch af te drijven en militair te omsingelen hebben de VS, de NAVO en nota bene de Europese Unie Europa moedwillig in tweeën gebroken.”

Een van de ongelukkige gevolgen is dat Rusland en het on-Europese Turkije, buiten de NAVO (en dus de EU) om, een bondgenootschap gevormd hebben om de inmiddels zesjarige strijd in Syrië te beëindigen.

Dus ook aan de Russische – door de meerderheid van de Krimbevolking verwelkomde – inlijving van de Krim en de morsige, hybride oorlogsvoering in het grotelijks Russischtalige Oost-Oekraïne is de onzalige VS-NAVO-EU-coalitie zelf debet. De katalysator van de huidige 'Oekraïnecrisis' waren namelijk de Verenigde Staten zelf. Het waren de VS die, om Oekra&ium;lne in te lijven, in 2014 de Maidan-rellen financierden en in Oekraïne een anti-Russisch, nationalistisch regime vestigden, waar sinds 2010 een democratisch verkozen, doch niet anti-Russische, regering zitting had.

De daaropvolgende Russische inlijving van de Krim en de losweking van Oost-Oekraïne zijn dus niet slechts irredentistische acties, laat staan 'expansionistische' (zoals ons door westerse media herhaaldelijk wordt wijsgemaakt), maar moeten vooral gezien worden als pogingen van Rusland om diens door de NAVO ingekrompen geostrategische ruimte voor verdere inkrimping door de VS te behoeden. Want ook Oekraïne staat op de lange VS-NAVO-EU-lijst, met als gevolg dat er een explosieve breuklijn dwars door Oekraïne loopt.


Gunstige voornemens van Donald Trump

Maar nu heeft het VS-NAVO-EU-bloc te maken met de kersverse opperbevelhebber der Amerikaanse strijdkrachten, president Donald Trump. Er is op dit stadium (20 januari 2017) nog niet veel duidelijk van wat Trump precies wil verwezenlijken. Veel van wat hij zegt wordt afgeketst door krachten uit het staatsapparaat. Wat in ieder geval duidelijk is, is dat de VS onder Trumps leiding toenadering tot Rusland zullen zoeken en zullen ophouden zich met Europa te bemoeien. Dat is goed nieuws.

Ruslands geopolitieke en militaire omsingeling

Het betekent dat Trump de NAVO van haar anti-Russische houding zal ontdoen. De NAVO kan hier enkel op reageren door haar rol van oorlogshitser op te geven en ook toenadering tot Rusland te zoeken. Dit zal de vrede in het grotere Europa ten goede komen.

De ontspannen koers van Trump ten aanzien van Rusland en uiteindelijk de (noodgedwongen) verzoenende houding van de NAVO zullen Rusland uit zijn geopolitieke en militaire omsingeling halen en aldus bijdragen aan verdere pacificatie. Want ook de voorgenomen, zo gevreesde destabilisatie van de Republiek Moldavië en het Balticum door Rusland zijn reacties op de intimiderende rol die de NAVO zich op Ruslands grensgebied aanmatigt.

Beide grootmachten zouden zich op positievere zaken kunnen concentreren die hun beider, gemeenschappelijk belang dienen. Tot nog toe was het de NAVO die Rusland van de rest van Europa (de EU) uiteendreef. De grondstoffentoevoer vanuit Rusland (denk aan Nord Stream 2) mocht van de VS geen Europees-Russische overeenkomst zijn, maar nu wel. Met Trump zal de EU wel móeten kiezen voor een

De ontspannen koers van Trump...

vreedzame verhouding met Rusland, en zal ze uiteindelijk moeten erkennen dat Europa, het oude werelddeel waar de EU op gedijt, enkel volledig kan zijn met inbegrip van en in een bondgenootschap met haar grote Russische wederhelft. Voor de Europeaan is een ruzie met Rusland immers een ruzie met zichzelf.

Dit scenario van ontspanning tussen Rusland en het Westen zou onmogelijk zijn geweest als de anti-Russische Democraat Hillary Clinton de presidentsverkiezing gewonnen had. De laatste twee jaar heeft deze voormalige minister van Buitenlandse Zaken Rusland voorgesteld als de nieuwe aartsvijand van Amerika. De verkiezing van Trump heeft verdere escalatie en conflicten, waar Europa de dupe van zou zijn geweest, afgewend.

Trump is simpelweg niet in Europa geïnteresseerd. Ons werelddeel zal nu vrij zijn de islam doeltreffender buiten de poorten houden. De belangen van de VS waren in dezen, op zijn zachtst gezegd, niet altijd de onze. Neem nu de toetreding van Turkije tot de EU. Het waren de VS die voortdurend op EU-toetreding van NAVO-lid Turkije aandrongen om hun geostrategische belangen – niet de Europese – in het olierijke Midden-Oosten veilig te stellen. De VS zullen nu waarschijnlijk eerder opkomen voor hun geopolitieke belangen in de Stille Oceaan (o.a. de invloedssfeer van China) dan zich te bemoeien met de samenstelling van de EU. Het Turkse, islamistische, paard van Troje zal voortaan buiten de EU blijven, en dat dus niet alleen omdat het huidige Turkije sinds Erdoğan zijn ware, islamistische gezicht heeft laten zien.

Verder zouden Trumps ontspannen Ruslandbeleid en desinteresse voor Europa ertoe kunnen leiden dat, bijvoorbeeld, pogingen van Amerikaanse ambassades en de CIA om Centraal- en Oost-Europa en Rusland van hun christelijke, traditionele zienswijzen te ontdoen ('detraditionalisering' als onderdeel van het globalisme), gestaakt zouden kunnen worden. Nu steunt de CIA het neoliberale Freedom House, de neoliberale National Endowment for Democracy en Radio Free Europe, en stichten en/of financieren de VS en de EU er allerlei politieke, culturele en maatschappelijke fondsen, initiatieven en ngo's.

Al die organisaties zijn erop gemikt de geesten in Centraal- en Oost-Europa rijp te maken voor antitraditionele, seculiere en internationalistische nieuwigheden (zoals homoparades, het homohuwelijk, consumentisme, Westerse liberale democratie, gelijkheidsdenken, een niet-patriarchale samenleving, cultuurrelativisme, multiculturalisme, wereldburgerschap én massa-immigratie). Trumps terugtrekking uit Europa zou de geldkraan voor de verspreiding van dit soort propaganda kunnen dichtdraaien en de nog oorspronkelijk gebleven samenlevingen in Centraal- en Oost-Europa erin vrij kunnen laten zich authentiek te houden en de formule voor maatschappelijke en religieuze stabiliteit te behouden die hen gedurende decennia van communisme en liberalisme overeind heeft gehouden.

Amerikaanse desinteresse voor de Europese geest zou ertoe kunnen leiden dat ook de westelijke Balkan – inmiddels een diplomatisch en ideologisch slagveld – in rustiger vaarwater terecht kan komen. Ik verwijs o.a. naar Rusland dat de politieke processen in Montenegro destabiliseert om de Montenegrijnse NAVO-toetreding te dwarsbomen, en de EU die de politiek in Macedonië destabiliseert om er de groeiende Russische invloed dwars te zitten.


Nationalistisch stemgedrag en normalisering

Voorts kan Trumps verkiezing gunstig zijn voor Europa wegens haar indirecte invloed op het stemgedrag van de West-Europeaan: de Centraal- en Oost-Europese regeringen zijn al grotendeels nationalistisch (Rusland, Bulgarije, Hongarije, Slowakije, Polen, Kroatië, Servië en Bulgarije), maar nu zullen West-Europeanen geïnspireerd kunnen raken door de nationalistische thema's waarmee Trump verkozen is.

De op grote winst staande politieke partijen in Frankrijk, Nederland, Duitsland, Italië, Oostenrijk en Denemarken beroepen zich op nationalisme, christelijke waarden en weerstand tegen internationalisme en immigratie ('retraditionalisering' als reactie op het globalisme). Zij kunnen electoraal profiteren van het succes van Trump (men schaart zich nu eenmaal graag achter winnaars). Maar ook het succes van de grassrootsbewegingen rondom Trump die zich beroepen op dezelfde thema's heeft een uitstralende werking op verwante bewegingen in Europa. Trump als symbool van antiglobalistisch en nationalistisch denken zal de normalisering van dit denken binnen en buiten parlementen in Europa bespoedigen.

2017 kan dus het jaar zijn waarin in West-Europese, nieuwe nationalistische regeringen de reeds nationalistische Oost-Europese regeringen zullen versterken. Vanuit hun anti-EU-houding kunnen zij eindelijk afrekenen met de gewraakte verdragen van Maastricht (terugkeer van de nationale munten), van Bologna (het stoppen van de verengelsing aan onze universiteiten), van Schengen (herinstelling van de staatsgrenzen en grenscontroles) en van Lissabon (terugkeer van het belang van natiestaten). Europabreed kunnen dan de immigratie en de uitbreiding van de islam in ons werelddeel doeltreffender gestopt worden. Er kan, al met al, een duurzamer alternatief gevonden worden voor het Amerikaanse liberale universalisme en de etnische chaos die voortkomt uit de EU-integratie, het globalisme en het multiculturalisme. Europeanen kunnen zich aldus herbezinnen op hun plaatselijke en toch zo Europese traditionele, stabiliserende waarden.


Minder Amerika = meer Europa

Kortom, Amerika's afgenomen geostrategische en ideële belangstelling voor Europa is een goede ontwikkeling. De strijd tegen het islamisme kan evengoed met Rusland in plaats van (enkel) met de NAVO gevoerd worden en Europa kan opnieuw haar eigenheid vinden door zich te concentreren op haar regionale veelheid aan eigen, nationale identiteiten, machtscentra en waardenstelsels, met inbegrip en met behulp van het grote, Europese Rusland; onze natuurlijke bondgenoot, met wie wij in vrede zullen kunnen leven.


Geraadpleegde en aanbevolen literatuur