10/11/1999

Van Oostrums reactie op Van Zelst

Voorwoord van Die Roepstem:
In 'n vroeër bydrae het John van Zelst Die Roepstem se uitgesproke pro-Afrikaanse stellingname, wat sou verbygegaan het aan reële ontwikkelings, afgekeur en gesê Afrikaans verdien dit om te kampe te hê met die huidige moeilikheid. En daar was nog sake waarop mnr. Van Zelst 'n repliek gegee het.

Die debat was afgeskop deur die sterk Afrikaans- en Nederlandsgesinde professor P.C. Paardekooper (klik hier) om die bladsy te lees), waarby Marcel Bas byval vir Paardekooper se siening getoon het, waarop die Nederlandsgebore Suid-Afrikaner Hans van Zelst gereageer het (klik hier om dié bladsy in te sien). Mnr Van Zelst behoort tot die persone wat nie eksplisiet probeer om die gebruik van Afrikaans te bevorder nie en hy is ook nie bang om Afrikaans te konfronteer met sy beweerdelik besmette verlede nie. Hieronder kan u die Afrikaner Leendert van Oostrum — iemand wat na aan Die Roepstem se standpunte oor Afrikaans staan — se repliek op Van Zelst se beswaar teen 'alte' pro-Afrikaanse stellingnames lees. In die tweede deel van hierdie bladsy kan u op hierdie repliek weer eens 'n repliek van Van Zelst self lees.
Die Roepstem behou hom die reg voor om aangestuurde artikels en insendings te redigeer, soos wat met die onderstaande reaksies gebeur het; partykeer het skrywers te veel van die oorspronklike onderwerp afgewyk — die onderwerp was immers ontwikkeling en behoud van Afrikaans — veral daar, waar politiek en staatsgeskiedenis die taalkundige gehalte van hierdie diskussie sou begin verdun het. Van Zelst se oorspronklike teks is derhalwe effens groter as wat hier gepubliseer is. Bowedien is dit die redaksie se siening dat Afrikaans in die algemeen alreeds veels te veel gepolitiseer en gestigmatiseer word. Politisering is deesdae die grootste vyand van Afrikaans. Hopelik kan hierdie debat spoedig ontslae raak van hierdie beswaarlike bysmaak.

Op die webblad "Die Roepstem", gee u groot prominensie aan die menings van die heer Hans van Zelst, 'n Nederlandsgebore Suid-Afrikaner uit KwaZulu-Natal. Benewens die feit dat Mnr van Zelst oënskynlik 'n bepaalde anti-Afrikaanse gesindheid koester, ly sy bydrae ongelukkig aan 'n wye verskeidenheid feitelike foute en wanvoorstellings. Ek bied hiermee graag beter inligting aan:

Van Zelst:

"Het ANC weet nauwelijks wat Nederlands is. Ze heeft geen hekel aan de Afrikaanse taal, maar aan de houding van de meeste Afrikaners in de Zuid-Afrikaanse samenleving. En ik kan het het ANC niet kwalijk nemen! Het zou beter geweest zijn als de heer Paardekooper eerst eens zijn aandacht had gegeven aan de PRE 1994 situatie. Over hoe het Afrikaans zijn positie bereikte, hoe het een genuanceerd en gebalanceerd taal beleid verstoorde, door het op te dringen aan een overgrote meerderheid van anderssprekenden. Ik heb nimmer contact gehad met de NZAV, maar kan wel zeggen dat de houding van vele Nederlandse groeperingen in Johannesburg, Pretoria, en Kaapstad vaak nog verkrampter is dan die van vele Afrikaners. Derhalve kan naar mijn mening niet erg veel waarde worden gehecht aan hun stellingname. En zo lang ik niet precies weet wie Paardekooper is, heeft zijn mening weinig nut! Wat weet hij van de lokale situatie hier? Is hij zelf niet misschien een Afrikaner ?"

Van Oostrum:
Dit interesseer my dat die heer Van Zelst 'n algemene, en ongemotiveerde stelling maak soos hoe Afrikaans 'n genuanseerde en gebalanseerde taalbeleid versteur het, deur die taal op te dring aan anderssprekendes, en dat die taal daardeur opgang gemaak het. Sonder inligting oor die sogenaamde "genuanseerde en gebalanseerde" taalbeleid waarna Van Zelst verwys, kan ek ongelukkig nie kommentaar lewer nie, behalwe om te noem dat ek vermoed dat Van Zelst vreemde konnotasies moet heg aan die begrippe "genuanseerd" en "gebalanseerd".

Van Zelst:

"Dit gebeurt dan ook niet [niet dat het ANC als regeringspartij datzelfde Engels het monopolie moet geven]: Met 11 officiele talen in Zuid-Afrika heeft de huidige ANC regering reeds ver voor 1994 bepaald dat er een nieuw talen beleid moest komen. Het was deel van het overeengekomen talen besluit (Codesa 1993-94) Een nieuw beleid dat niet gebaseerd was op Afrikaans alleen, met een beetje Engels, maar op een gemeenschappelijke taal die de meeste mensen konden gebruiken (en dat is Engels) PLUS volledige ontwikkeling van alle lokale talen, waarvan Afrikaans er dus een is van de elf . Er is geen sprake van onderdrukking van Afrikaans. De ANC-regering heeft zelfs besloten om gewestelijke universiteiten in hun eigen taal te laten opereren. In Zululand dus in het Zulu, in de Westkaap dus in het Afrikaans, etc."

Van Oostrum:
a) Die ANC was nie aleen verantwoordelik vir die nuwe taalbeleid nie. Die taalbeleid is die resultaat van onderhandelinge. Die ANC se posisie was dat hy Engels as enigste landstaal wou instel, maar moes op hierdie punt toegee in onderhandelinge. In die praktyk van die staatsadministrasie, staatsmedia, ens. Het die gebruik van Engels hand oor hand toegeneem, en die gebruik van alle ander tale afgeneem.

b) Van Zelst se bewering dat die vorige beleid bestaan het uit "Afrikaans alleen, met een beetje Engels", is louter snert. Enigeen wat die rekords van die SA parlement en, staatsdepartemente nagaan sou dit kan bevestig. Enigeen wat die moeite sou doen om 'n radio- en TV-gids uit die jare voor die ANC na te gaan, sal vind dat uitsendigs in al die nuwe amptsale gedoen is, en dat die uitsendings in daardie tale gedaal het ten gunste van Engels sedert die ANC aan bewind gekom het.

c) Die taalbeleid van universiteite is tevore altyd deur die betrokke universiteit self bepaal. Die universiteit in Zululand is spesifiek (deur die werk van Verwoerd) in die sestiger jare opgerig om die Zulu-taalgemeenskap te bedien, en die Universiteit van die Noorde om die Sotho-taalgemeenskap te bedien. Beide hierdie universiteite het verkies om Engels te gebruik, en daar is geen beweging om die betrokke Afrikatale in te stel nie. Die Universiteit van Wes-Kaapland het sedert sy stigting (eweneens in die sestigerjare) Afrikaans as voertaal gehad. Die voertaal is nou uitsluitlik Engels. Die universiteite van Stellenbosch, Potchefstroom, Bloefontein en Pretoria het uitsluitlik Afrikaans as voertaal gebruik. Tans is daar kursusse aan daardie universiteite wat _nie_ deur die medium van Afrikaans gevolg kan word nie.

Myns insiens is Mnr van Zelst besig met 'n doelbewuste poging om te mislei.
In reaksie op die volgende opmerking van prof. Paardekooper: "[Mandela z'n regering verengelst stelselmatig bijna het gehele Hoger Onderwijs en de Ministeries. De tv-uitzendingen hebben enkel nog een minimum aan Afrikaanse uitzendingen, en de Suid-Afrikaanse Lugdiens heeft het Afrikaans totaal geschrapt.]" reageer Mnr Van Zelst soos volg:
"Om scholen en scholing optimaal te laten functioneren, met de vloed van nieuwe scholieren uit gebieden waar vroeger het onderwijs op een veel lager niveau stond (en vaak nog staat) moest men wel leerlingen "mixen". In de meeste gevallen had dat als gevolg dat de spreektaal Engels moest worden."
Die aanvanklike stelling oor die hoër onderwys en die ministeries, oor TV-uitsendings en oor die lugdiens is korrek. Van Zelst se reaksie spreek dit glad nie aan nie.
Van Zelst se stellings oor die skoolonderwys is snert. Daar is geen verpligting op enigeen om in Engels skool te gaan nie — die reg om in die taal van keuse onderrig te word, word inderdaad in die grondwet gewaarborg. In skoolonderwys vind ons dan vele skole waar klasse in twee of drie tale aangebied word volgens die keuse van die leerlinge en hul ouers.

Van Zelst:

"In het Parlement spreekt Mandela — bij mijn weten — konsekwent Engels, net als z'n partijgenoten, en toch kun je met Afrikaans 6 miljoen Zuidafrikanen bereiken, en met Engels maar 3.5 miljoen. Mandela ( en zelfs Mbeki ) praten perfect Afrikaans, en gebruiken deze taal regelmatig in het parlement. Niet voor lange gesprekken maar voor opmerkingen en reacties. Behalve dat: van die 6 miljoen Afrikaners spreekt/begrijpt de meerderheid (zelfs onder de Cape-Coloureds) Engels."

Nóg Mandela, nóg Mbeki praat "perfekte" Afrikaans, en beide gebruik dit selde. Van Zelst se stellings oor die relatiewe kennis van Afrikaans en Engels is snert:
Volgens sensusopnames is daar nie 6 miljoen Afrikaners nie, maar skaars meer as drie miljoen. Daar is in totaal ongeveer 6 mijoen eerstetaalsprekers van Afrikaans. Baie min van hulle is nie Engels magtig nie, maar: Naas Zulu en Xhosa is Afrikaans die taal met die derde meeste sprekers. Slegs ongeveer een derde van die bevolking verstaan Engels, terwyl amper die helfte van die bevolking Afrikaans verstaan.

Van Zelst:

"Sorry, maar dat is incorrect: De officiële spreektaal in het parlement is Engels, (...)"

Die offisiële spreektaal in die parlement is nie Engels nie. Enige van die 11 ampstale kan gebruik word.

Van Zelst:

"Er leven ongeveer 42 miljoen mensen in Zuid Afrika, en die spreken 11 talen. Afrikaans was ver verheven boven de echte waarde dat het als taal had. Het moet nu dus een stap terug nemen, en zijn plaats innemen tussen de andere lokale talen. En de werkelijke internationale taal — Engels — wordt 's lands voertaal. Mandela heeft inderdaad regelmatig verklaard om verzoening te brengen tussen de Afrikaners en de rest van de bevolking. Mensen als Generaal Viljoen hebben de laatste 5 jaar er alles aangedaan om die verzoening te voorkomen, uit angst om hun Afrikaanse groepsidentiteit te verliezen."

Die "egte waarde" wat Afrikaans as ekonomiese en sosiale bate het word getoon in die feit dat meer as 90% van swart kandidate vir die matriekeksamen steeds Afrikaans as vak aanbied. Met die uitsondering van Transkei, het elkeen van die voormalige onafhanklike tuislande (voor 1994) die studie van Afrikaans verpligtend gemaak in skole. Transkei moes sy beleid wysig, toe hy vind dat sy burgers nie in die arbeidsmark kompeterend is nie.
Van Zelst is oningelig en bevooroordeel, ook t.o.v. die rol van Viljoen, wat deur die ANC self daarvoor geroem word dat hy versoening moontlik gemaak het en geweldadige verset verhoed het.

Van Zelst:

"Ik keek gisteren nog naar 50-50, en een groot deel was in het Afrikaans. Maar in grote lijn worden Afrikaanse programma's inderdaad terug gebracht tot het niveau van de andere lokale talen. Op dit moment is de invloed van Afrikaans minsten drie keer zo groot als die van enige andere lokale taal op radio/tv."

Onwaar: Die aandeel van alle tale in uitsendings is afgeskaal ten gunste van Engels.

Van Zelst:

"Ja, maar OOK een heleboel programma's in de andere lokale talen. Allemaal om iedereen de nieuwe gemeenschappelijke taal te leren: Engels, dus!

Hier weerspreek Van Zelst sy eie geïmpliseerde stellings van hierbo. Terselfdertyd bevestig hy die stellings van Paardekooper, dat Engels onregmatig bevoordeel word.
Op die volgende stelling van Paardekooper: "[Met de reden dat Zuid-Afrika zich zo meer internationaal profileert wordt de eigen bevolking Engels opgedrongen. Met het doorvoeren van een verdere uitbreiding van het Engels en een verdringing van het Afrikaans gaat men er echter aan voorbij dat zowel blank, bruin als zwart in Zuid-Afrika Afrikaans beter begrijpt dan Engels.]" reageer van Zelst: "Dit is BESLIST niet waar: Engels is de gemeenschappelijke taal. En met uitsluiting van de Afrikaanssprekenden wil IEDEREEN van het Afrikaans af als gemeenschappelijke taal. Dat is het gevolg van de harde realiteit anno 1999."
Paardekooper se stelling is inderdaad waar — Afrikaans is veel meer algemeen as spreektaal dan Engels (ook in Namibië). Van Zelst s'n is 'n leuen. Soos gesien kan word uit die groot persentasie mense (90% en meer) wat steeds vrywillig Afrikaans leer op skool, is sy tweede stelling insgelyks 'n leuen.

Van Zelst:

"Afrikaans moet gewoon de plaats innemen die het verdient!"

Dan moet dit die helfte van alle lugtyd en ander bronne kry, en Engels eenderde!

Van Zelst:

"Het probleem is dat taal en houding worden gemixt, aan beide kanten. Veel Afrikaanssprekenden zijn inderdaad uiterst donker over hun toekomst, en hebben geen goed woord over voor de ANC- regering. Alles wat het ANC doet is verkeerd in hun ogen, en ze hebben het altijd over hoe goed het was voor 1994. Je kan de regering niet kwalijk nemen dat ze daardoor geïrriteerd raakt."

Ek lei af dat Mnr van Zelst 'n voorstander is daarvan dat regerings die fundamentele regte, soos in die Grondwet verskans, mag vernietig van mense wat die regerings "irriteer"?

Van Zelst:

"Tot aan 94 verplichtte een klein deel van de bevolking (6 miljoen) de andere 36 miljoen om Afrikaans te spreken: er waren af en toe Engelstalige formulieren beschikbaar."

Dit is 'n gruwelike, doelbewuste leuen. Niemand is ooit verplig om Afrikaans te praat nie. Alle regeringskommunikasie (insluitende die verrigtinge en die rekords van die Parlement) was in Engels beskikbaar.
(Ek verstom my dat Van Zelst sulke onsin skryf oor iets wat so maklik gekontrolleer kan word!)

Van Zelst:

"Dat was alles. Na '94 verschoof de aandacht van het Afrikaans naar het Engels, voor de volgende redenen:
1 - Het Afrikaans was inderdaad de taal van de onderdrukking, van de apartheid."

Snert. Die meerderheid Afrikaanssprekendes moet tel onder daardie mense wat "slagoffers" was van "apartheid". Verder het Engels 'n veel erger reputasie in Suid-Afrika, Afrika en wêreldwyd as wat Afrikaans ooit kan hê.
Volgens hierdie argument van Van Zelst moet Engels wêreldwyd uitgeroei word. (En Nederlands in 'n hele aantal plekke!)

Van Zelst:

"3 - De algemeen geaccepteerde wereldtaal is Engels. Handel is in het Engels, import/export vereist Engels, toeristen spreken Engels. Met andere woorden: de toekomst is Engels."

Dit is wel waar dat Engels 'n algemene wêreldtaal is. Maar, volgens verslae voor ons Parlement, verminder die getal Engelssprekers jaarliks as persentasie van die wêreldbevolking. Verder is dit so dat firmas wat ander tale magtig is tans vinniger groei as firmas wat net Engels gebruik. En nee — die toekoms is nie Engels nie. Vele minderheidstale is besig om (o.a. weens die internet) nuwe groei te toon.

Van Zelst:

"Daarnaast: behalve lokale talen spreekt de rest van Afrika onder de Sahara vrijwel allemaal Engels."

Snert!
In die jare wat ek in Wes-Afrika gewerk het, kon ek byna nêrens met Engels teregkom nie! In groot dele van Afrika Suid van die Sahara is Portugees, Frans en Swahili die omgangstale.

Van Zelst:

"6 - Na de minachting van jaren apartheidsbewind voor de lokale talen, besloot de nieuwe regering die talen allemaal op het zelfde niveau te plaatsen: allemaal gelijk. Inclusief het Afrikaans. Vergeet niet dat slechts 6 van de 42 miljoen mensen hier Afrikaans sprak of begreep.

Absolute en kwaadwillige onsin! Selfs die ANC erken dat die Afrikatale onder die vorige regime floreer het. Skoolonderwys in die moedertaal is vir swart kinders verpligtend gemaak onder die vorige regime. Die radiodiens het meer ure in Afrikatale uitgesaai as alle radiostasies in die res van Afrika saam. Koerante en tydskrifte is deur die regering in Afrikatale uitgegee, en die administrasie van streke is in verskeie Afrikatale behartig (wat tans nie meer gebeur nie.
Nie 6 nie, maar twintig van die 42 miljoen mense in die land is Afrikaans magtig (slegs ongeveer 13 miljoen is Engels magtig) Slegs Xhosa en Zulu word deur meer mense verstaan.

Van Zelst:

"Wat heet "veel geld"? Een pragmatisch mens had jaren geleden reeds kunnen voorspellen dat de grote invloed van Afrikaans zou afnemen na de overname door de ANC-regering. NIEMAND wil hier van het Afrikaans "af". Maar de meerderheid vindt dat het een minderhedentaal is, met dezelfde rechten als Zulu, Xhosa, Venda, Sotho, Tswana, en vele anderen. Zo werkt de democratie nou eenmaal. En wie er meer waarde aan Afrikaans wil geven begrijpt niet wat "democratie" echt betekent, en hoe het werkt.

Wie begryp wat "demokrasie" beteken, sal insien dat al elf die tale in SA op ewe veel hulpbronne aanspraak maak. Dit is ook volgens die Grondwet korrek, en dit sluit Engels in.

Van Zelsts reactie op Van Oostrum

De geachte schrijver heeft zijn Afrikaanse oogkleppen zo strak aangetrokken, dat de historische werkelijkheid hem helemaal schijnt te ontgaan. Voor 1948 vond lokaal onderwijs (waar beschikbaar) plaats in de lokale taal. De "coup" van de Nationalistic Party (later herdoopt in Nationale Party) in 1948 maakte daar een einde aan, en langzaam maar zeker werd Afrikaans gedwongen op veel scholen ingevoerd TEGEN de wil van de zwarte bevolking, die niets met de Afrikaanse taal (als de officiele taal van de onderdrukkers), en alles wat met Afrikaans te doen had, te maken wilden hebben.

In zijn commentaar schijnt de schrijver de suggestie te willen uiten alsof de zwarte bevolking helemaal geen probleem had met de Afrikaanse taal: alhoewel dat inderdaad zo was voor de gekleurde bevolking in de Kaap, dat gaat niet op voor de zwarte bevolking: die wilden hun eigen taal spreken! In de meeste gebieden waar de zwarte bevolking Afrikaans spreekt als tweede taal werd dat wel degelijk door de blanke bevolking aan hen opgedwongen: om een baan te krijgen moest men Afrikaans spreken. Toen het regime dan ook in 1976 het besluit nam om overal Afrikaans op zwarte scholen in te voeren — inclusief met examens — was de maat vol en mondde dit uit in de Soweto opstand van 16 Juni 1976: een reactie op de politieke EN Afrikaanse taal onderdrukking.

Alhoewel het ANC inderdaad niet alleen verantwoordelijk was voor het nieuwe taalbeleid — het was het resultaat van maanden lange onderhandelingen — was er nimmer de intentie aan de kant van het ANC om — zoals de schrijven impliceert — het Engels als enigste taal in te voeren. Juist vanuit de achtergrond van een bijna halve eeuw "zwarte" taal onderdrukking werd door het ANC de belangrijkheid van de lokale talen benadrukt: het originele voorstel was om alle lokale talen gelijke waarde te verschaffen, waarnaast een landswijds gebruik van Engels zou worden ingevoerd: inderdaad NIET vanwege het percentage Engelssprekenden, maar aangezien het Engels — naast zijnde de internationale taal voor handel en tourisme — niet de verbinding had met de gehate Afrikaanssprekende organisaties als politie, leger, "veiligheids" groepen , de meeste "blanke" kerken, en de taal van de "boeren". Zowel in het parlement als in de meeste provinciale , regionale , en lokale raden is het Engels nu de gebruikelijke taal, maar men mag inderdaad enige van de andere 11 officiele talen spreken: men kan echter niet stellen dat het erg gebruikelijk is dat te horen: in het overgrote deel van het land is het Engels de voertaal voor dit soort raden, en niet het Afrikaans . In het verleden (vóór 1994) was het Afrikaans totaal dominerend: het overgrote deel van de "penpushers" (de blanke staf op staats-, provinciale, en lokale organisaties) was van Afrikaanse oorsprong. Zelfs op postkantoren was het verstandiger om het gesprek in het Afrikaans te voeren, gezien het feit dat het Engels daar gesproken door het overgrote deel van de — van Afrikaans origine zijnde — staf vaak erg onduidelijk was. Er was altijd een duidelijk verschil te merken in aanpak van de persoon achter het loket, indien Afrikaans werd gesproken. Datzelfde geldt zelfs nu nog, zelfs in banken als ABSA.

Alhoewel in het parlement vóór 1994 inderdaad wel Engels kon worden gebruikt, en de meeste officiële stukken in het Engels beschikbaar waren, werd de onderbouw voor het parlementaire gebeuren wel degelijk in het Afrikaans gevoerd. De hoofdreden daarvoor was de totale overmacht van de Nationale Partij in het parlement (zoals de positie van het ANC nu is sinds 1994), en waarbij destijds Afrikaans wel degelijk de voertaal was voor alle subcomité's.

De Nationale partij had — met slechts enkele uitzonderingen — alleen Afrikaanssprekende parlementariërs.
De "echte" waarde van het Afrikaans is duidelijk dalend, iedere dag: het Engels is de gemeenschappelijke taal voor de toekomst NAAST de lokale taal. Net zoals vrijwel iedere Nederlander vandaag de dag naast het Nederlands de Engelse taal machtig is, mag men verwachten dat over een jaar of 25 iedere Zuid-Afrikaner dan ook Engels spreekt (als eerste of als tweede taal). Daar is niets sinisters aan: het is gewoon het betere communicatiemedium, en veel beter en universeler dan Afrikaans.

Ik heb nimmer ontkend dat het gebruik van Afrikaans wordt verminderd: maar op dit moment (1999) is het nog steeds in wijd gebruik op radio en televisie: en het is niet bij toeval dat de sterkste zenders altijd en overal in het land die van het Afrikaanse kanaal zijn. Afrikaans wordt nu gewoon terug gebracht naar het niveau van een streektaal: een wijde streektaal weliswaar, maar niet meer dan dat. De taal van de toekomst is het Engels: voor toekomstige (handel en toerisme) redenen .

Of het Engels al of niet de belangrijkste taal is van midden en zuidelijk Afrika is totaal onbelangrijk: Afrikaans wordt overal elders in Afrika vrijwel helemaal niet verstaan, terwijl Engels de communicatietaal is voor handel en toerisme in landen als Nigeria, Kenia, Tanzania, Zambia, Zimbabwe, en Zuid Afrika.
De stelling dat het overgrote deel van Zuid Afrikaanse studenten vrijwillig Afrikaans leert is beslist niet waar: In de Kaap, de Vrijstaat, en delen van Transvaal (ik neem aan dat dit voor de Nederlander duidelijker is dan al de namen van onze nieuwe provincies) is het Afrikaans de grootste — maar niet de enige — voertaal. Derhalve is het deel van het pakket van verplichte vakken (alhoewel vaak niet langer dan een enkel jaar). Er is een duidelijke voorkeur onder de meerderheid van alle studenten om Engels te gebruiken (net zoals dat in Nederland steeds meer gebruikelijk is) omdat wetenschappelijke boeken en naslagwerken meestal uitsluitend in het Engels beschikbaar zijn, en niet of nauwelijks in het Afrikaans. Het is een wereldwijde ontwikkeling, niet iets wat zich alleen in Zuid Afrika ontwikkelt.
Ik ben een voorstander van het ANC's visie dat iedereen mag spreken wat hij of zij prefereert: niemand DWINGT Afrikaanssprekenden om op het Engels over te gaan. Daarnaast wordt evenwel niet (zoals in het verleden) mensen gedwongen om Afrikaans te leren spreken en te gebruiken. En dat is het verschil: in het verleden werd Afrikaans afgedwongen: nu is iedereen vrij om een andere keuze te maken: dat die keuze vaak niet Afrikaans is heeft politieke- en ontwikkelingsredenen. Jammer voor Afrikaanssprekenden misschien.

De heer Van Oostrum beschrijft mijn eigen ervaringen als een gruwelijke, doelbewuste leugen, en stelt dat niemand ooit verplicht werd om Afrikaans te praten.
Wel, toen ik in 1984 aanzoek deed voor permanent verblijfschap hier werd mij duidelijk gemaakt dat dit gesprek in het Afrikaans zou worden gevoerd, en dat als Nederlander van mij verwacht werd dat we allen Afrikaans zouden spreken. Het was duidelijk een verplichting voor een permanente verblijfsstatus hier. Wat de schrijver dus stelt is niet de werkelijkheid: niet dat ik hem dat kwalijk neem: de meeste mensen hier hadden geen idee over wat er zich werkelijk in deze samenleving afspeelde in de jaren '48 tot '94, zoals blijkt. Bepaalde regeringsdaden die door de Waarheids- en Verzoeningscommissie aan het licht kwamen, waren onbekend gehouden.

En als er dus iets verstommends is, dan is het wel het uiterst selectief geheugen van de schrijver. De schrijver moet gewoon leren accepteren dat de invloed en gebruik van Afrikaans ongedwongen — en op een natuurlijke manier — zal blijven afnemen, omdat het verleden nu zijn invloed uitoefent op die taal.

Hans van Zelst

***************************

Naschrift

In menige discussie omtrent de legitimiteit van het Afrikaans als cultuurtaal die al of niet behouden en uitgebouwd moet worden wordt nogal eens de term 'dominante huistaal' gebruikt. Zo hoort men dikwijls dat ook hier het Afrikaans het — democratisch gezien — moet afleggen tegen talen als het Xhosa en het Zoeloe. Gekozen wordt dan weer voor het Engels. Maar de onderstaande kaart laat ons zien dat ook — indien men de democratische wetten van de macht der meerderheid respecteert — hier het Afrikaans de strijd wint!

---

Andere bijdragen aan de discussie: