6 Februarie 2004: Een van die 9 padtekens wat die boeregemeenskap in Argentinië verlede week langs die pad geplaas het. Dit was rêrig harde werk!
(Foto: J.I. Pino Coviello)

Inhoud

Aan die begin van die 20ste eeu (in die jare 1899-1905, toe die Engelse Empire die Boere bitter onderdruk), kom die Boeregemeenskap aan op Comodoro Rivavadia, op soek na vryheid (klik hier vir meer geskiedkundige en aktuele inligting). Comodoro Rivadavia is deesdae 'n taamlike groot dorp aan die Atlantiese kus van Patagonia, Provincia Chubut (Argentina). Toentertyd was dit 'n klein dorpie. Daar moes die Boeresetlaars nog geruime tyd in tente bly. Dit was voordat die Argentynse regering vir elke gesin verskillende stukke grond gegee het (veral in die omgewing van die dorp Sarmiento), waarop die Boere hul huise kon bou. Daardie huise was met klippe of barro (dit is slik of modder - MRB) gebou. Hierdie gesinne het mekaar eerder as vriende beskou; hulle het eintlik een groot 'familie' gevorm. Met 'n hartseer hart moes hulle toe afskeid van mekaar neem, want elke gesin moes hom in sy eie nuwe tuiste vestig, op verskillende ver weg plekke. In daardie dae was die groot 'familie' geskeur, en kon hulle nie geweet het wanneer hulle mekaar weer sou ontmoet nie. Maar ná 3 jare besluit hulle om ´n reuse-saamtrek te organiseer, en so het die Boeresport uiteindelik begin! Daar het hulle gekampeer, spele gedoen, aan sports deelgeneem; net soos hulle Argentynse afstammelinge deesdae.

Dié eerste saamtrek was op Solano Baai gehou, maar net een persoon van daardie mense wat beloof het om weer by sy mense aan te sluit, kon ongelukkig nie die okkasie belewe nie, omdat hy oorlede was. Egter, die vreugde wat hulle gevoel het was so intens; daar was mos vir die eerste keer die moontlikheid om hul herinneringe en lewensstories te deel met dié mense met wie hierdie avontuur op soek na die vryheid begin het.

Dis ekke, op pad Sierra Chaira toe, in ´n 4x4 Land Rover met die Van der Merwes. Kyk die landskap; dit lyk soos ´n woestyn, nè? Welkom in die Sentraal-Patagoniese gebied in Argentinië!!
(Foto: J.I. Pino Coviello)

Hulle was so entoesiasties dat hulle dit 8 dae lank gevier het. Hulle het die Suid-Afrikaanse danse baie geniet, asook die tradisionele geregte, terwyl hulle verskeie sportkompetisies gedoen het.

Volgens tradisie steek die jong meisies 'n kleurige lint aan die wenners van die kompetisie vas. Daar was een geval waar die aanwesiges geskok was omdat 'n meisie van die dorp 'n lint van haar onderklere afgetrek het en dit aan die wenner vasgesteek het. Van daardie dae af het die BoereSports uitgegroei tot die Boere-nasate se vernaamste sosiale bymekaarkomplek.

Tradisioneel begin dié fees jaarliks op die derde Vrydag van Februarie. Van die toetse is tiro al blanco ('n tipe skietwedstryd met teikens), perdereisies, en ook wedrenne met drie bene, perdeysters, carretillas (kruiwaens - MRB), lepel-en-eier, ens. Almal neem deel daaraan, van babatjies tot ouer mense; vrouens sowel as mans. Op die end van die fees kry die wenners ´n prys.

Hier speel die Boere die bekende wedren met drie bene; kyk
hoe die mense met een van hul bene aan mekaar vasgebind is!
(Foto: J.I. Pino Coviello)

Dertig jare lank was Pedro van Wyk die man wat vir die buffet gesorg het op hierdie ontmoetings. Dié werk was betaal, so hy het ´n persentasie van die inkomste vir sy verdienste ontvang en die oorskiet van daardie geld was bestem vir die koste wat hulle nog moes delg. Daarna was die 'bolichero', soos die man agter die buffet genoem word, se taak oorgedra aan Andrés Botha, wat nou al ses jare die gaste van drankies en kos voorsien.

Deur die jare heen die het die ontmoetings op verskillende plekke plaasgevind, soos op 'Bruc Oan' in Laguna 3 Botellas, 'Bella Vista' op Sierra Chaira 800 meter verwyder van 'Kosie' se huis en uiteindelik, sedert 55 jaar, kom die nedersetters bymekaar op Sierra Chaira, op die familie Viviers se land.

Hierdie land was uitgekies omdat dit sentraal geleë is en omdat dit genoeg plek het om perde- en hardloopkompetisies te doen. Die plek bestaan uit 'n vlakte van 800 meters groot. Die nedersetters is dikwels 'n hele jaar lank besig om hulle diere af te rig en gereed te maak om die beste resultate te kry, alhoewel hulle maar ´n klein prys vir al die moeite ontvang. Daar is mos nooit genoeg geld nie. Gedurende die eerste jare van die Sport was alkoholiese dranke verbode, en dobbelspele was ook ongewens.

Die BoereSports-skuur. Hulle hys drie vlae: (vlnr) die Argentynse een, die nuwe Suid-Afrikaanse vlag en die ou Suid-Afrikaanse vlag. Van dié laaste vlag word hier gesê dat hulle voorouers dit saamgebring het (hierdie bewering berus egter op ’n geskiedkundige onwaarheid omdat dié vlag eers in 1927 amptelik vasgestel, en op 31 Mei 1928 in gebruik gemeen was, terwyl Argentinië se Boere uit 1899-1905 stam - MRB).
(Foto: J.I. Pino Coviello)

Hierdie fees was altyd uitsluitlik 'n fees vir die Suid-Afrikaanse families. 'n Rukkie later oorweeg die Boere egter dat hulle hierdie fees moes oopstel vir almal. Dus die bymekaarkomplek was weer eens verander, en hulle het dit naby Comodoro Rivadavia (die stedeliker Boeredorp aan die kus) en ook na Sarmiento (die Boere-plattelandsdorp) geskuif, sodat meer mense daaraan kon deelneem.

Maar party nedersetters was bang dat die fees sodoende te populêr sou word en dat die Suid-Afrikaanse tradisies verlore sou raak. Dit is die rede waarom hulle uiteindelik besluit het om die Sports op Sierra Chaira te hou, ten spyte daarvan dat dit ´n onherbergsame plek is met min water (daar is nie bome daar nie, en die son skyn baie sterk).

Baie jare gelede, voordat hulle 'n skuur gebou het, was daar 'n sterk storm, en terwyl die mense langs 'n baie diep sloot lê en slaap om 'n bietjie skuiling teen die slegte weer te kry, besef hulle dat hulle in die water dryf, omdat die sloot vol water was. Aanvanklik was hulle so bly daaroor en op die eerste stadium het hulle het gedans op die sopnat grond. Maar jare later messel meneer Gerardo de Lange uit 20.000 stene ´n groot, ronde muur met ´n dansvloer wat hulle teen die weer moes beskerm. In die jaar 1973 het hulle in Rada Tilly die eerste skuur gekoop; hulle het dit gedemonteer en Sierra Chaira toe gebring, en dit opnuut op daardie plek gemonteer. Van dié oomblik af dans die Boere binne-in die skuur. Die buffet is ook daar. 'n Mens kan daar koeldrank kry, asook alkoholiese dranke en lekkers en soetgoed vir die kinders, terwyl die mense rondom die skuur kampeer.

Maar toe besluit die lede van 1990 se kommissie om op te hou met hierdie tradisionele fees. Baie mense was nie so bly om hierdie nuus te hoor nie. Daar was dan ook geen fees in 1990 nie. In die jaar 1991 dreig dieselfde om te gebeur, waarop ´n groep van nasate en vriende van die Boeredorp Sarmiento af besluit om weer die Boeresport te organiseer, ondanks die slegte ekonomiese toestand in daardie dae.

Die nuwe idees was uitgewerk en georganiseer deur Roberto Cleland, Rebecka Dickanson de Frances, Andrés Blackie, Juan Lubbe en Carlos Henning jr, met die hulp van die SA Klub se vriende. Hulle het die uitdaging aanvaar om die fees te reël met die bedoeling om hierdie geweldige tradisie te behou en te bewaar. Dus, gedurende die dae 15, 16, en 17 Februarie 1991 word die Sports weer op Sierra Chaira gevier, waaraan ´n aansienlike aantal persone deelneem. Dit gaan so voort tot hede.

Op daardie oomblik het hulle die vergadering gehou, met die bedoeling om die Suid-Afrikaanse Klub se kommissie te vernuwe, maar hierdie keer met ´n geskiedkundige feit vir die Suid-Afrikaanse gemeenskap; vrouens het ook 'n beslissende stem in die vergaderings gekry en hulle vorm ook ´n deel van die nuwe kommissie!

Hierdie nuwe Boeresport sou nie moontlik gewees het sonder die hulp van Sarmiento se winkels nie - hulle het die pryse vir die kompetisies gratis gegee. 'n Groot hulp was ook die mense wat met hul motors die grondpad, wat Sarmiento met Sierra Chaira (146 km.) verbind, gereed te maak. Van daardie jaar af word daar nie meer vir die buffetdiens betaal nie, en met dié verdienste het hulle begin om die pryse te koop. Almal was weer herenig om vasberade saam te werk met een doel: om dit nie toe te laat dat dié fees ooit sal uitsterf nie!

Deesdae het die BoereSport behoue gebly danksy die wense van ´n groep Boere-nedersetters se afstammelinge, wat - verenig in die Suid-Afrikaanse Klub - hulle kulturele erfenis en tradisies deur die tyd heen wil behou. Vir drie dae bly hulle in tente, net soos in daardie ou dae toe hulle voorouers na hierdie onbewoonde Patagonië aangekom het. Hulle maak soos hul ouers, oupas, oumas of oupa-grootjies en ouma-grootjies: elke gesin is besig om sy eie kos te kook in die buitelug en hulle deel die vreugde om weer mekaar te ontmoet. Hulle kies ook steeds die Koningin (net soos 'n "Miss") van die Sport. Hierdie tradisie noem hulle gewoonlik 'Sport'. Die fees is geskik vir die hele gesin, daar is nie baie alkohol nie, en dis dus ´n heilsame ontmoeting.

Een aand was daar ´n sokkiejol met Afrikaanse boeremusiek
en ook egte Argentynse musiek. Ons het daar 'Sarie Marais'
en 'Tannie met die rooi rokkie' gesing, met baie ander liedjies.
(Foto: J.I. Pino Coviello)

Hulle moet ´n masjien saambring om water te delwe want daar is niks water daar nie. Hulle doen rêrig ´n groot inspanning om hierdie Sport te vier en bewaar want dit kos baie geld, maar hulle wil hul kultuur bewaar. Hulle moes selfs die pad saam met die burgemeester van Sarmiento klaarmaak. 'n Mens moet darem beter met ´n 4x4 soontoe gaan.

Meneer Daniel Botha, ´n Afrikaanstalige Argentiniër,
met sy egte braaivleis! Dis baie lekker kos, daai!
(Foto: J.I. Pino Coviello)

Ek was daar vanjaar (Februarie 2004). Daar het ek met die Boere gesels - party van hulle praat mooi Afrikaans - en van dié lekker samensyn het ek foto's geneem. Alle foto's op hierdie webbladsy het ek toentertyd gemaak. Op die dansaande sing hulle liedjies soos "Tannie met die rooi rokkie", "Sarie Marais" en ander ou boeremusiektreffers. Maar hierdie fees is nie vir net enigiemand geskik nie. Net die mense wat nou rêrig beplan om ´n Suid-Afrikaanse Boerefees te gaan vier sal dit geniet, want Sierra Chaira lê in die gramadoelas, in die middel van die Patagoniese woestyn. Tydens hierdie 'BoereSport 2004' was die weer baie warm. Bedags was dit deurentyds 37ºC sodat die mense vir mekaar in Afrikaans sê: "Die son brand!!", maar in die winter, word die Sierra Chaira met sneeu bedek, en daal die temperatuur tot onder die vriespunt. "Sierra Chaira" beteken in Afrikaans "Staalberg". Die naam kom van ´n Boer wat op daardie plek ystererts gevind het.

Ons het almal in tente gebly
(Foto: J.I. Pino Coviello)

Die Boere daar is baie vriendelik en almal wat regtig belangstel, is baie welkom om daar te wees!! Dit is een van die talle voorbeelde van immigrantekolonies in Argentinië wat 'n groot verryking vir ons land beteken. Tot siens by die Boere in Patagonië!

Welkom by die Boere in Argentinië / Argentina!
(Foto: J.I. Pino Coviello)

Die Roepstem, Voorschoten, Nederland: Kopiereg 2004

Geskryf deur Jerónimo Ignacio Pino Coviello, in Argentinië.

Redigeer deur Marcel Bas.


Vir meer inligting oor die geskiedenis, totstandkoming, samestelling en hede van hierdie merkwaardige Boeregemeenskap, kuier gerus by ons ander webbladsy 'Die trotse honderdjarige gemeenskap van Afrikaners in Argentinië (1902-2002)'. (Klik asb. op hierdie blou reël)

Hierdie verslag is geskryf in Februarie 2004 en gepubliseer op Saterdag 10 April 2004.